Gardens of the Moon

Eigenlijk was het lichtelijk genant dat, hoewel ik epic fantasy beschouw als één van mijn favoriete literaire genres, ik niet goed bekend was met wat door velen gezien wordt als de beste serie: Malazan Book of the Fallen, een tiendelige cyclus van Steven Erikson. Dus toen ik een speciale redux-editie zag liggen van de eerste roman - Gardens of the Moon (1999) - voor de schamele nieuwprijs van €4,99 voor 729 bladzijden, was ik snel verkocht en het boek ook.

De premisse is eenvoudig genoeg: The Malazan Empire is uit op de verovering van de oude citadel Darujhistan, de machtigste van de Free Cities of Genabackis en de enige die nog nooit ten prooi is gevallen aan de Malazans. Terwijl de twee partijen slaags zijn met elkaar doet het restant van een Malazan elite regiment - The Bridgeburners - zijn best verraad aan beide zijden te vermijden en heelhuids uit het conflict te komen.

Dit klinkt niet al te ingewikkeld. Maar als je de myriade aan subplots neemt - ondoorzichtige allianties, verscheidene goden die zich mengen in menselijke zaken, het ontwaken van een aloude kracht en de poging van bepaalde individuen om een gevallen edelman op zijn rechtmatige plaats te herinstalleren - neemt het geheel al snel epische proporties aan. Dit is een roman zo diep als een oceaantrog. Toegegeven, bij tijd en wijle gebeurt er bijna teveel en het verbaast me niet dat dit sommige lezers afstoot. Gardens of the Moon kun je niet lui en gemakkelijk weglezen. Maar de beloning is ernaar.

Neem de Malazan wereld: geen halfslachtige replica van een middeleeuws Europa. In plaats daarvan onthult Gardens of the Moon beetje bij beetje een enorm gedetailleerde wereld, met een tastbaar gevoel van geschiedenis. Opmerkelijk genoeg lukt het Erikson om grootschaligheid te vermijden, maar toch de hele wereld tot leven te brengen; geleidelijk worden de historie en de mythen en legenden die haar schragen uit de doeken gedaan. Je kunt dit alleen maar bewonderen. En natuurlijk helpt het dat er zoveel machtige ingrediënten in zitten: verschillende rassen, een aantal samenzwerende goden, een weldoordacht magie-systeem, eeuwenoude steden en een volledig continent dat wordt geteisterd door een eindeloze oorlog. Het is onmogelijk hier niet door te worden opgezogen, niet te genieten van het verleden van deze wereld en je de repercussies voor de toekomst te realiseren.

Een goed opgebouwde wereld is natuurlijk niet alles. Gelukkig is Erikson net zo bedreven in het neerzetten van personages en het uitzetten van plotten. Er zit een aantal briljante passages in die je lang zullen bijblijven. Je vraagt je haast af hoe Erikson zó veel actie in één boek heeft weten te proppen. Voldoende scènes om een trilogie mee te vullen en het feit dat ze zo dicht op elkaar zitten, geven aan dat het tempo van het boek moordend is.

De personages zijn een andere grote vreugde in Gardens of the Moon. Erikson is bekwaam in het kleuren van karakters aan de hand van wat ze zeggen en doen, anders dan ze te beschrijven. Zijn menselijke personages zijn allemaal echt 'menselijk': vergeven van hoop, angst en onvolkomenheden. Wie met name indrukwekkend geportretteerd zijn, zijn Paran, Sergeant Whiskeyjack en Adjunct Lorn. Alle gruwelen die kenmerkend zijn voor oorlog - de dood, lijden, uitgeputte acceptatie, ijzeren vastberadenheid, verborgen hopeloosheid - echoën mooi terug uit dit trio. Verder is er een bonte schare aan memorabele personages. Ik noem: het meisje Sorry, een rekruut met een dodelijk geheim; Hairlock, een cadre mage die op fascinerende wijze transformeert; en Lord Anomander Rake, één van de koelste anti-helden in epic fantasy. Maar mijn persoonlijke favoriet is Kruppe, wiens beminnelijke, onhandige manier van doen een aanzienlijke macht verbergt.

Een ander verfrissend aspect is de dominante aanwezigheid van magie. Veel fantasies maken gebruik van magie, maar Erikson draait de knop naar 11. Het komt meer dan genoeg aan bod en de effecten ervan zijn vaak afschrikwekkend. De wereld krijgt er een gevaarlijk randje door en het tilt het geheel naar een ander niveau. Niet veel zaken zijn heftiger dan geduchte tegenstanders die verwikkeld zijn in een intens gevecht, vooral als je zo ongelukkig bent om in het kruisvuur te belanden...

Ik doe deze suggestie: lees Gardens of the Moon. Het is niet voor iedereen, maar daar kom je in ieder geval snel genoeg achter. En als het je wél pakt, zul je je rijker voelen dat je het gelezen hebt.