zaterdag 16 mei 2009

Vertekend beeld

We weten allemaal wanneer we een meesterwerk onder ogen hebben. Als we vervolgens weglopen, vergeten we het tafereel niet, maar de gevoelstoestand die we tijdens het kijken ondervonden, begint onze herinnering te kleuren. Sommige details worden uitvergroot, andere vervagen. Mettertijd wordt het schilderij steeds meer van onszelf en steeds minder van de kunstenaar.

Ik ben op dit fenomeen gestuit via één van de fascinerendste schilderijen ter wereld: Las Meninas (De Hofdames) van Diego Velázquez, uit 1656. De eerste reactie als ik dit schilderij weer zie, is steevast teleurstelling over de grove handgemaaktheid van het canvas en de schijnbare afwezigheid van luisterrijkheid. Maar ineens val ik dan weer onder Velázquez' betovering, als nooit tevoren, en heb ik medelijden met de onbenul die ik blijkbaar was toen ik het werk voor het laatst zag. Deze keer heb ik het helemaal door! Maar blijft dat zo? Geen schijn van kans. Zodra ik ophoud met kijken, is mijn geheugen alweer begonnen met het bevooroordeeld compliceren van de eenvoud van de likjes verf die een klein meisje weergeven. Een klein meisje dat een rood glas iets krijgt aangeboden, te midden van een beschaafd gezelschap, op een bepaalde dag.

---

(Of een niet-rood glas, zoals bij Pablo Picasso hieronder.)

3 opmerkingen:

Gerardo Da Silva zei

Je praat erover alsof je het origineel meerder malen hebt gezien. Is dat zo?

De Velázquez hangt volgens mij in het Prado in Madrid en de maar liefst 58 variaties erop van Picasso (allemaal gezamenlijk)in een museum in Barcelona. Fascinerend schilderij idd.

Lady Grey zei

I never knew you were so into art... Ok, ik ken je ook maar een maand, maar toch...
Leuk! Ik ben zelf een volledige kunst-leek, en herken totaal niet een meesterwerk, maar door jou site te lezen kijk ik wel anders/meer naar kunst.
Nice...

JL zei

@ Gerardo:
I wish. Ben nog nooit in Madrid geweest. Heb een boek waar Las Meninas gedetailleerd in staat, ook close-up. De link naar de wiki-pagina in het artikel geeft een zee aan info. (Inderdaad Museo del Prado in Madrid, en 58 Picasso's in Barcelona.) Zelfs de foto is er interactief: als je de cursor laat zweven op de personen krijg je weergegeven wie wie is.

@ Grey:
Don't get me wrong: ik pretendeer niet er iets vanaf te weten. Ik weet alleen wat me aanspreekt als ik het zie.