Schuld en Boete

Eén van de sterkste motoren van de mens, is schuld: pijnlijker dan een enkelblessure, knagender dan een migraine, in staat om hele levens te vergallen. Het idee tekort te schieten, kan bomen van kerels knakken en de mooiste vrouw haar glans ontnemen.

Komt je geest er niet meer uit, laat de spanning er dan via het lichaam uit ontsnappen. Heel het lichaam dient zo als uitlaatklep. De Neanderthalers van de klas zijn bijvoorbeeld een stuk handelbaarder nadat ze hun klasgenoten een uurtje omver hebben getrefbald. Het kwaad zweet er wel uit.

De gebruikte terminologie 'stoom afblazen' en 'de druk van de ketel halen' stamt uit het tijdperk van de industriële revolutie. Met een eenvoudige veiligheidsklep kon je de enorme, angstaanjagende krachten die door stoom worden opgewekt, beteugelen. Deed je dat niet, dan barstte de ketel uit elkaar en was de ravage niet te overzien.
Het beeld van de menselijke psyche als een ziedende ketel sloot mooi aan bij de oude opvattingen over het lichaam als een vat, gevuld met levenssappen als bloed, zweet en gal. Waren die sappen niet in evenwicht, dan moest je er een aftappen. Het populairst was aderlaten; tegenwoordig geeft men de voorkeur aan gal spuien en zich in het zweet werken.

Of sport een geschikt reinigingsmiddel is voor de ziel valt te bezien. Maar het helpt wel tegen het schuldgevoel. Je hebt boete gedaan. Boete hoort bij schuld. Gebeden moeten worden gezegd, in ernstige gevallen bedevaarten ondernomen. Gelovigen die hun rozenkrans afprevelen, kraal voor kraal, weesgegroet voor weesgegroet, doen denken aan sporters die hun opdrukken afwerken - 27, 28, 29 - en een veld marathonlopers aan een massale bedevaart.